‘Kies voor het brede linkse verhaal, tegen armoede, racisme en klimaatcrisis.’

Illustratie: Raisa Schlepers

Dit is een ingezonden stuk en niet per definitie ook het standpunt van Lava.

Rens Calis

Het onlangs gepubliceerde manifest van Rood Vooruit presenteert zich als een bezorgde liefdesbrief aan de Partij van de Arbeid, als een vernieuwend maar herkenbaar pleidooi. Onder de kalme oppervlakte klopt echter een behoudend hart. Het stuk leest als een conservatieve correctie die links moet terugleiden naar het midden – en haar daarmee van haar kracht berooft.

Volgens het manifest moet de PvdA weer de partij worden van aandacht: voor het dagelijks leven, voor rechtvaardigheid, voor gemeenschapszin. Daar is weinig op af te dingen. Maar de aangedragen oplossingen missen juist dat wat de sociaaldemocratie altijd heeft gedreven: progressiviteit, solidariteit en strijdlust. Wanneer ‘meer zeggenschap voor praktisch opgeleiden’ tegenover ‘minder beleidsdrukte’ wordt gezet, wanneer ‘fatsoen’ de plaats inneemt van actiebereidheid, en migratie vooral als risico wordt geframed in plaats van als realiteit erkend, ontstaat het beeld van een beweging die zich niet opent voor een veranderende wereld, maar zich ertegen wil wapenen.

Zinnen als “wie hier niet hoort, hoort hier niet” of “minder asielzoekers met bredere spreiding” zijn geen ongelukkige uitglijders. Ze zijn echo’s van rechtse retoriek. Het is capitulatie. Aan de frames van de VVD. Aan de sentimenten van NSC. Aan de angst dat mensen afhaken zodra iets complex wordt. Maar links wint geen mensen terug door hen naar de mond te praten. Links wint door de wereld te benoemen zoals die is — en haar te willen veranderen.

De samenleving van vandaag is niet overzichtelijk, en zal dat ook niet meer worden. De politiek hoeft die complexiteit niet te reduceren tot simpele tegenstellingen, maar moet haar juist helpen verklaren. Niet inbinden, maar verbinden — door macht te benoemen, structuren zichtbaar te maken en te erkennen dat economische ongelijkheid, racisme, vrouwen- en lhbtiqa+-haat en ecologische uitbuiting niet los van elkaar bestaan. Ze zijn geworteld in dezelfde systemen en vragen om één gezamenlijke strijd: voor zeggenschap, gelijkwaardigheid en een leefbare toekomst.

Daarom is het een misvatting om te doen alsof de keuze is tussen sociaal beleid óf klimaatbeleid, tussen arbeiders óf activisten, tussen praktisch of theoretisch opgeleiden. Dat zijn geen botsende werelden, maar bondgenoten. Het brede linkse verhaal leeft. Het wordt binnen GroenLinks, PvdA, DWARS en JS gedragen door jonge leden, ervaren leden, activisten en bestuurders die elkaar allang gevonden hebben. Mensen die klimaatbeleid, economische rechtvaardigheid en de emancipatiestrijd niet als concurrerende belangen zien, maar als onderling verbonden strijd. Zij willen geen fusie uit gemak of tactiek, maar uit overtuiging. Zij willen samen bouwen aan een stevig, radicaal verhaal — voor solidariteit binnen én buiten de landsgrenzen.

Rood Vooruit stelt dat de sociaaldemocratie moet terugkeren naar haar DNA, maar politiek is geen genetica. De samenleving van nu is niet die van toen. We leven in een tijd van structurele ongelijkheid in alle vormen. Tegenover zulke uitdagingen is ‘fatsoen’ een te dunne deken. Gemeenschapszin zonder systeemkritiek blijft oppervlakkig. En selectieve solidariteit is géén solidariteit.

Sociaaldemocratie is geen nostalgisch herstelverhaal. Ze is een bevrijdende ideologie, geworteld in strijd, beweging en verandering. Groot geworden door het opnemen van nieuwe mensen, nieuwe idealen, nieuwe vormen van organisatie. Nooit door terug te krabbelen. Nooit door zich op te werpen als hoeder van de status quo. Juist daarom is het een vergissing om haar los te koppelen van de grote vragen van deze tijd: klimaat, migratie, wonen, bestaanszekerheid, democratie. In die strijd is samenwerking met andere linkse krachten geen luxe, het is noodzakelijk. Omdat geen enkele partij deze crises alleen kan oplossen. En omdat de tegenkrachten sterker zijn dan ooit.

Soms lijkt het debat over linkse samenwerking op een moeizaam huishoudelijk overleg: wie doet wat, wat blijft van wie? Maar politiek is geen huis waar iedereen op zijn kamer moet blijven. Het is een keuken. Zet de tuindeuren open. Laat mensen binnenkomen. Samen koken, ruziën over kruiden, en tóch samen aan tafel gaan. Links is niet sterk als iedereen op zijn eigen pitje pruttelt — links is sterk als het vuur oplaait.

Links wint niet door zich af te zonderen, maar door te verbinden. Door haar geschiedenis te eren — niet door die te herhalen, maar door opnieuw waar te maken waarvoor ze ooit begon. Dat is precies wat deze tijd van ons vraagt.

Laten we de sociaaldemocratie niet verkleinen tot nostalgie, maar haar vergroten tot bevrijding.

Eerder verscheen dit stuk in verkorte versie in Het Parool.

Deel ook jouw ideeën over dit onderwerp. Mail jouw essay of ander soort artikel naar lavaredactie@gmail.com. Vragen? De redactie denkt graag mee! En check Lava’s socials!’

categorieën: Bericht