Wat betekent sociaaldemocratie?

In februari schreef Lava een schrijfwedstrijd uit waarbij lezers hun antwoord konden delen op de vraag: Wat vind jij dat sociaaldemocratie betekent? Uit de inzendingen selecteerde de redactie drie winnende stukken, die ieder op hun eigen manier de betekenis van sociaaldemocratie duiden.

Nederland weer laten rijden

Rikus Doedens

Op het perron wacht ik op mijn trein. Een slordig geklede man doorzoekt de prullenbak naast mij en haalt er twee blikjes uit. Het statiegeld heeft hij nodig om wat eten en een blik bier te kunnen betalen. Naar schatting leven dertigduizend Nederlanders zoals hij zonder vast dak boven hun hoofd.

De trein uit Amsterdam komt binnen. Mijn achterbuurmeisje Lisa (26) stapt uit. Twee jaar geleden studeerde ze af en werkt nu in een bedrijf in Amsterdam-Zuid. Ze is op weg naar huis, naar de zolderkamer bij haar ouders. Ondanks haar goede salaris vindt ze geen woning door lange wachtlijsten, hoge huurprijzen en hoge woningprijzen. Net als Lisa zijn nog 451.000 anderen opzoek naar een woning.

Op de lege plek naast mij gaat een vrouw van begin vijftig zitten. Ze haalt een onbelegde boterham uit haar rugtas. Het is bijna het einde van de maand, en alles is weer net iets duurder geworden, vertelt ze me ongevraagd. Daarom probeert ze hier en daar te besparen. Dat plakje jong-belegen kaas laat ze maar achterwege. Ze is niet de enige—zoals zij zijn er in Nederland nog twee miljoen anderen.

Deze mensen zijn gewone Nederlanders, zoals u en ik die vastlopen in een systeem dat tekortschiet. Het is onze taak als sociale democraten voor hen op te komen. Wij hebben namelijk een droom, van een Nederland voor iedere Nederlander. Waarin daklozen een tweede kans krijgen, we bouwen, bouwen, bouwen en waarin de normale Nederlander gewoon geld overhoudt. Een veilig, vredig, duurzaam maar bovenal toekomstbestendig Nederland. Een Nederland waarin we elkaar op straat groeten, we op elkaar letten en elkaar helpen. Kortom: een Nederland waarin we het samen doen en iedereen meedoet. Die droomt willen wij realiseren. Nederland weer her-sporen, onder stoom brengen en weer laten rijden. Dát is volgens mij onze ideologie.

De mens weer centraal stellen

Boyd Angenent & Alessandro van Haag

Sociaaldemocratie is het nastreven van het democratisch socialisme, via de parlementaire weg. Wij willen het misverstand weerleggen dat sociaaldemocratie neerkomt op “een gereguleerde vorm van kapitalisme.” Niets is minder waar. Sociaaldemocraten streven wat ons betreft een socialistische samenleving na, waarin economie en maatschappij collectief zijn ingericht. Dit betekent een fundamentele herinrichting van onze huidige kapitalistische samenleving, gebaseerd op de waarden van gelijkheid, solidariteit, vrijheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Dit doen we op democratische wijze, socialisme en democratie zijn namelijk een-en-hetzelfde.

Om tot het socialisme te komen, is zowel systeemverandering als een culturele omslag nodig, waarin gedeelde verantwoordelijkheid de norm is. De kern van sociaaldemocratie is dat de mens, niet geld, de basis moet vormen van macht. Hieruit volgt onze inzet om kennis, macht en inkomen eerlijk te her- en verdelen. De grootste slag die hier gemaakt moet worden is daarom het tegengaan van het huidige kapitalistische systeem, waarin welvaart en macht zich concentreert bij enkelen. Dit staat haaks op wat de basale uitgangspunten van democratie zouden moeten zijn: zelfbestuur, eerlijke verdeling van macht en collectieve besluitvorming. De democratisering van de gehele samenleving, zowel politiek als economisch, is daarom noodzakelijk om de mens weer centraal te stellen.

Sociaaldemocratie vraagt om een diep besef van verantwoordelijkheid: het overmatig vergaren van de één is het tekortkomen van de ander, dat is een zaak die ons allemaal aangaat. Als sociaaldemocraten zijn wij ons bewust van de verantwoordelijkheden die gedragen moeten worden binnen ons huidige bestel, zoals het waarborgen van de vrijheid van het individu. Dit betekent ook dat de weg naar het socialisme geen kwestie is van een snelle revolutionaire omwenteling, maar een stapsgewijze, evolutionaire mars. Alleen met democratische principes kan de wil van het volk tot uiting worden gebracht. Want zoals Mikhail Bakunin ooit zei: “vrijheid zonder socialisme is privilege en onrecht; socialisme zonder vrijheid is slavernij en wreedheid.”

Sociaaldemocratie: steun in een gebroken wereld

Niels Grandia

Arbeidsmigranten die op straat moeten leven omdat ze ontslagen worden als ze een keer ziek zijn. Homo’s die hun leven lang worden getraumatiseerd omdat hun kerk hun achtergrond niet accepteert. Het zijn slechts enkele voorbeelden van ongelijkwaardige behandelingen in onze maatschappij. De sociaaldemocratie is ooit ontstaan om in dit soort situaties recht te doen. Om zonder onderscheid des persoons de kwetsbare groepen van de maatschappij dat te geven waar iedereen recht op heeft.

Wie kan daar tegen zijn? Feit is dat de sociaaldemocratie zich, zoals elke politieke beweging, telkens opnieuw zal moeten blijven uitvinden. Ook de sociaaldemocratie heeft fouten gemaakt. Zo werd kolonialisme lang goed gepraat, of werden in de naam van de sociaaldemocratie bloedige oorlogen uitgevochten. Recenter heeft de sociaaldemocratie geweigerd klimaat- en milieuproblematiek aan te merken als de levensgevaarlijke bedreigingen die het zijn. Al deze ontwikkelingen zorgden voor splinterpartijen op links, die de gaten die de moeder der Nederlandse sociaaldemocratie -de PvdA- liet liggen, probeerden op te vullen.

Gelukkig is de sociaaldemocratie meer dan andere politieke stromingen in staat gebleken zijn fouten in te zien. De huidige PvdA staat vol voor internationale rechtvaardigheid en een ambitieus natuurbeleid. Hoe mooi is het dan dat de PvdA, met al zijn bestuurlijke ervaring en als meester in de constructiviteit, samenwerkt met de linkse klimaatpartij GroenLinks!? Zelf ben ik aankomend student theologie en overtuigd christen. Een werkelijk brede vertolking van de Bijbelse waarden van gelijkwaardigheid en liefde, over religieuze en maatschappelijke grenzen heen, vind ik alleen bij GroenLinks-PvdA. Ik wens de sociaaldemocratie toe dat ze zich, met haar nieuwe en bredere gezicht, in de toekomst kan blijven vernieuwen. In het zwarte gat van de nieuwe wereldorde die voor ons gaapt, zijn we volledig verloren als het roodgroene sociale geluid niet zal blijven klinken.

categorieën: Bericht