Bij kabinet Schoof zijn spintrucjes de pleister tegen racisme-beschuldigingen

© Raisa Schlepers

Ben Imthorn

“Dit is het kabinet dat strijdt tegen racisme.” Nog een beetje onhandig, maar ook met een ernstige blik, verzekert onze premier Dick Schoof ons van dit ‘feit’. Ik kan me niet herinneren dat een kabinet vroeger zo vaak benadrukte dat ze tegen racisme is. Het lijkt mij doorgaans vanzelfsprekend dat elk weldenkend mens tegen racisme is. Toch krijgt dit kabinet het regelmatig voor elkaar om deze evidente zaak tot wankelen te brengen.

En dat komt niet uit de lucht vallen. Nora Achahbar vertrok uit het kabinet. “Er was sprake van racisme” domineerde het verhaal van de media – iets wat Achahbar achteraf ontkende. Andere NSC’ers krabde zich achter hun oren: gaan we verder? Paniek brak in Den Haag uit. De oppositie smulde ervan, de coalitie stond (wederom) op gespannen voet met elkaar. Overleeft het kabinet deze crisis? Het werd koorddansen: ging het kabinet het voor elkaar krijgen zichzelf over het koord te schuifelen zonder uit balans te raken? 

Na een aantal uur was de dans gedanst. Schoof vertoonde zich als de redder op het podium. De persconferentie ging van start. En spinnen maar! Het leek dat onze minister-president de zaal vulde met een ingefluisterd verhaal van zijn team aan adviseurs. “Er was en is geen sprake van racisme in dit kabinet.” Zijn boodschap verloor elke vorm van kracht (als het al enige kracht had) naarmate de tijd verstreek tijdens de persconferentie. De premier beantwoordde vragen slecht: hij beriep zich op de kracht van de herhaling. “Er was en is geen sprake van racisme”, is de zin die continu in de zaal echode. Maar ja, wat kon die arme man anders? Je mag immers niets delen over wat er in de ministerraad is gezegd, toch?

Dat laatstgenoemde. Dit zorgt voor argwaan. Er was en is geen sprake van racisme, dat was na de vijfde keer wel duidelijk. Het normale antwoord op de vraag “Zijn er tijdens de ministerraad racistische uitspraken gedaan?” zou dan simpelweg “Nee” zijn. Daarmee uit je niets over wat er is gezegd in de ministerraad, je zegt alleen wat er niet is gezegd in de ministerraad. Maar onze Schoof luisterde goed naar zijn spindoctor. “Ik doe geen enkele uitspraken over wat er tijdens de ministerraad is gezegd.” Dat zinnetje, precies die uitspraak droeg bij aan de mysterieuze beeldvorming rondom het racisme in het kabinet. Waarom antwoord je dat op die vraag? “Nee” was voldoende geweest toch? Overigens wordt de laatstgenoemde citaat van Schoof ook onderdeel van zijn samengestelde pakket van retoriek: hij put de kracht wederom uit de herhaling.

Het gebrek aan coherentie in de boodschap tussen “er is en was geen sprake van racisme” en “ik doe geen uitspraken over wat er in de ministerraad is gezegd” maakt van de ministerraad een onoplosbaar raadsel. Het kabinet is niet racistisch, maar dat de woorden van het kabinet niet racistisch waren valt buiten de plicht van transparantie. Dat valt binnen geheimhouding. Het is object van pure speculatie. Achteraf komen we erachter dat de beschuldigingen van racisme niet kloppen, maar dat moesten we horen van de ex-staatssecretaris Achahbar. Het kabinet spint en mystificeert de boel liever, in plaats van duidelijk tonen hoe de vork in de steel zit. Dat het kabinet doet aan zulke beeldvorming, van het mystificeren van potentiële racistische uitingen, is echt van de zotte.

Het benoemen van onrecht is geen middel tot een doel, maar het doel op zichzelf. Er hangt daarom ook gigantisch veel vanaf. De beschuldigingen van de media wijzen op puur onrecht, want dat is wat racisme is. En onrecht moeten we serieus nemen. De betichting van racisme vraagt hierdoor niet om de retoriek van de herhaling, het ingefluisterde verhaal van spindoctors of de mystificatie van de fenomenen. Het vraagt, nee, het eist om een rechtlijnig, duidelijk en coherent verhaal. Sta daar zelf als kabinet, zeg eens echt keihard nee tegen racisme en wees duidelijk dat je daadwerkelijk afstand doet van elke vorm van racistische uitspraken. Dat is wat een normaal kabinet doet. Niet dit theater, dat zichzelf poogt te redden met spinnen, retoriek en mystificeren. Goed voor een interessant verhaal, slecht voor een gepolariseerd land.

Ben Imthorn is student filosofie aan de Universiteit Leiden

Deel ook jouw ideeën over dit onderwerp! Mail een ingezonden brief, essay of ander soort artikel naar lava@js.nl. Twijfels? Laat het ook gerust weten. De redactie denkt graag mee!

categorieën: Bericht